15 oktober 16:30Wetenschappers bezorgd door ontdekte methaanbron bij AntarcticaRecente observaties van opwellende broeikasgassen op de zeebodem rond Antarctica zijn een verrassing voor de wetenschap. Het is een teken van een verschuiving in het klimaatsysteem dat serieuze consequenties kan hebben voor mariene ecosystemen en het klimaat.

Vloeistoffen en gassen kunnen door scheuren en poriën in sedimenten op de zeebodem omhoog bewegen en in het water terechtkomen. Dit worden ‘seafloor seeps’ genoemd (submariene bronnen). Uit de bronnen sijpelen gassen die reactief zijn in het klimaatsysteem, zoals methaan. Aan het wateroppervlak vind je vaak bleke, krijtachtige matten van microben die zich voeden met de vrijgekomen gassen.

Er zijn nieuwe submariene bronnen ontdekt in gebieden die al tientallen jaren worden gecontroleerd, waardoor de recente activiteit opvalt. Ze zijn verschenen op plekken onder het zee-ijs waar bij eerdere metingen niet eerder activiteit werd gemeld. De bronnen duiken in een opmerkelijk tempo op, wat wijst op processen op de zeebodem die in real-time op gang komen.

Rond McMurdo Sound – een zeestraat in de Rosszee – zijn er aanwijzingen gevonden van de aanwezigheid van de bronnen. Andere bronnen werden gevonden bij het noorden van Victorialand, een regio in Oost-Antarctica. De bellen van stijgende gassen in het water zijn duidelijk zichtbaar op specifieke frequenties.

Antarctica slaat koolstof op in verschillende vormen, zoals methaan in gasvorm onder de zeebodem, methaan in sedimenten onder het ijs en koolstofrijke zoutoplossingen in verborgen grondwatersystemen. Warmer oceaanwater leidt tot dunner ijs en drukveranderingen, wat kan leiden tot instabiliteit van deze reservoirs en het vrijkomen van methaan.

Uit ondiepe bronnen kan het methaan in de atmosfeer komen als de gasbellen snel stijgen, vooral wanneer ze onder zee-ijs blijven steken en later via scheuren omhoog komen. Vergelijkbare ondiepe “seeps” op andere plekken hebben meetbare methaanoverdracht naar de lucht aangetoond, waardoor de mogelijkheid bestaat dat dit ook bij Antarctica gebeurt. Op dit moment zijn Antarctische submariene bronnen niet meegenomen in scenario’s van toekomstige klimaatverandering. Methaan is een sterker broeikasgas dan koolstofdioxide, waardoor het gevaar van een positieve terugkoppeling dreigt. Het roept de vraag op hoe de ondiepe kust van Antarctica er over enkele jaren uit zal zien, terwijl het systeem zichtbaar en in hoog tempo verandert.

Eva SandelowskyRedactie Weer.nl